Hadislere Göre Avcılık ve Avlanma Esasları

Yusuf Ziya Keskin

 

Kur’ân-ı Kerîm’de avla ilgili hükümlerin yer aldığı sûrenin adı, sofra manasına gelen el-Mâide’dir

Kur’an, kara avcılığını hac veya umre maksadıyla ihrama girenler için yasaklarken, deniz avcılığında herhangi bir yasak getirmemiştir.

 

…dört ayaklı yırtıcı hayvanlardan köpek dişi olanlar ile yırtıcı kuşlardan pençeli olanların etini yemek haramdır.

 

Kurt ve tilki ise, Resûlullah’ın etini yemeyi açıkça yasaklamadığı fakat kerih gördüğü hayvanlardır.

 

Allah’ın resulü (s.a.s.), avlanmayı meşru kabul etmekle birlikte hayvanların haklarını korumaya yönelik bazı tedbirler almıştır.

Buna göre, canlı hayvanların atış tâlimi için hedef yapılmasını yasaklamış

 

Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde avlanma esnasında avcı hayvan olarak en çok köpek kullanılmıştır.

Resûlullah, ihtiyaç olmaksızın köpek beslemeyi yasaklamış, fakat avlanma, sürüyü veya ekini koruma gibi maksatlarla köpek bulundurmaya ise izin vermiştir.

 

Mi‘râd, “iki tarafı ince, ortası kalın yeleksiz ok; iki tarafında demir bulunan ortası kalın sopa; bir ucunda sivri demir bulunan sopa” gibi değişik tanımları yapılan eski bir av aletidir.

Aletin kalın tarafı hayvana değip de yara açmadan onu öldürürse bu, Kur’an’da haramlığı bildirilen mevkûze yani taş veya sopa gibi sert cisimlerle vurulup öldürülen hayvan hükmüne girer ki, böyle öldürülen bir hayvanın etini yemek âlimlerin çoğunluğuna göre haramdır.

 

Resûlullah döneminde avlanmada mızrak, ok, yay, bunduka (kurutulmuş balçık çamurundan yapılma yuvarlak taş), sapan, sopa, kırbaç, taş ve ayakkabı da kullanılmıştır. Ne var ki, bu aletlerden sapan, bunduka, sopa ve taşla avlanmak, avı yaralamadan darbe ile öldürdüğü için, caiz görülmemiştir.

 

Av etinin yenilebilmesi için, avcının müslüman veya Ehl-i kitab’tan biri olması gerekir. Avcı mürted, Mecûsî veya putperest ise onun avladığı haramdır, yenmez.

 

Avla ilgili ayet ve hadislerde, avlanma sırasında besmele çekilmesi emredilmektedir.

Avlanmada besmele çekilmesi, bir hayvanı boğazlarken besmele çekmenin hükmü gibidir.

 

Eğitilmiş köpek avı öldürmüş, fakat yememiş ise, o av helâldir.

 

…ağır bir cisimle vurulan ve vücudunda delik açılmadan ölen av, Kur’an’da haramlığı bildirilen mevkûze hükmüne girer.

 

…hayvan henüz ölmeden vücudundan kesilen parça haramdır

…

Keskin, Yusuf Ziya (2007), Hadislere Göre Avcılık ve Avlanma Esasları, Hadis Tetkikleri Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 1, s. 33-48