Erol
Toy - Lozan - 2010
LOZAN
Oyun, 2 Bölüm
Cumhuriyet’in 50. yılına armağan.
1972-1992
…
FERİT: Daha işin başında sinirleri yıpranmış bir diplomat,
tartışma ve görüşmelerde kim bilir ne hatalar işler.
İSMET: Hadi canım sen de!.. Kafamı kızdırırlarsa, çeker
giderim.
…
DOKTOR: Sormayın Paşa. Bir türlü işin içinden çıkamıyoruz.
Adamların elinde mahallelerimizi bile gösteren paftalar, haritalar var…
…
JACQUELİNE: Helbetya, paralar için de bilgiler için de
güvenliğin tam olduğu ülkelerin başında gelir.
…
DOKTOR: Akıl onlardaydı! Para onlardaydı! Güç onlardaydı.
FERİT: Üstelik erdemlerin tamamı da onlardaydı.
İSMET: Ve bir ulusu güçsüz bulduklarında, kurtlar gibi
üstüne çullanmak da, onların büyüklüğünün şanındandı!
…
FERİT: Daha işin başında, taraflardan birinin gösterisi ya
da gölgesi ile açılacak bir konferans, sanırım daha başta birtakım önyargılar
doğurur. Paşa, bunu önlemekte kararlı.
…
İSMET: (…) öğrendik ki, dostluk da düşmanlık da çıkarların
ambalajıdır. İnanın çok sarsıldık.
…
BARRERE: Öç mü alıyorsunuz?
İSMET: Hayır! Kimliğimizi tanıtmak ve tanımlamak konusunda
kararlı olduğumuzu vurguluyoruz.
…
BARRERE: Bu duruma düşmekten ben de sizin kadar nefret
ediyorum aziz Lordum! Daha dün, önümüzde yalvar yakar sürünen Türklerin bugün
eşit statüyle de yetinmeyip yeni dünyanın oluşumunda eşit pay istemesi,
tüylerimi diken diken ediyor.
…
CURZON: Zamanında Çanakkale'yi geçebilmeliydik ki!
…
GARRONİ Eskiye gitmek bile gereksiz. Daha dün her şeyi
komiserlerimiz çözüyordu. Hatta, elçilik görevlilerimiz.
CHİLD: Ne ilginç karşıtlık.
CURZON: Onlar yine aynı dostlarım. Bu asiler başka. Geçen
gün Cavit geldi. Diplomasiden zerre kadar anlamazlar diyordu. Lütfen yardım
edin. Yanında da Doktor Rıza Nur vardı. Ağzını açıp tek söz etmedi ama!
BARRERE: Cavit'i hemen geri postalamışlar.
CHİLD: Şahinler kaldı yani. Güvercinler yok artık.
…
VENİZELOS: Tartışılan konuyla en yakından ilgili ülke
Yunanistan. Bu nedenle İsmet Paşa'ya yanıt vermek de bana düşüyor. Ancak,
ayrıntılardan Önce, bir gerçeği vurgulamak istiyorum. Ahlaki bir zorunluluk
olarak belirtirim ki, Yunanistan savaşa kendisi girmemiştir. Büyük Paylaşım
Savaşı'nın başından alınırsa, saldırganla ortaklık kuran Osmanlı
İmparatorluğu'dur. Ve Yunanistan bu saldırılar karşısında, sadece anlaşmanın
yükümlülüklerini yerine getirmiş.
…
İSMET: Zorlanmayız umuyorum. Biz buraya barış için geldik.
Ama ne olursa olsun, barış değil. Halkımızın onurunu zedeleyecek hiçbir belgeye
imza atamayız. Buna hakkımız yok.
DOKTOR: Yetkimiz de!
HAŞAN: Daha sınırdan girer girmez bizi paralarlar.
AMİRAL: Halkınız bu kadar vahşi mi?
…
CHILD: Tuhaf! Çok tuhaf bir halkınız var. Kişiliği beş para
etmez bir adamın önünde yerlere kapanıyor. Padişahım, efendim diye dört
dönüyor, doğumdan başka bir özelliği olmayan insanların çevresinde. Sonra,
dünyanın en güçlü devletlerine karşı direniyor.
…
İSMET: … Kara Hasan'ın, 19 Aralık 918'deki direnişi gerçek
çareyi gösterivermişti.
…
CURZON: Yani, eğer azınlık kendi içinde uyumlu bir birlik
sağlar da plebisit yoluyla, kendi yurdunu belirlemeye kalkışırsa şimdiden
kabulleniyorsunuz.
İSMET: İnsan haklan dediğimiz zaman, kendini tanıma,
tanımlama, tanıtma ve kanıtlamayı saymıyor muyuz? Neden olmasın?
CURZON: Ermeniler, bir Ermeni yurdu isterlerse!
İSMET: Biz onlara bir yurt verdik. Bilmem, yenisini isterler
mi?
CURZON: Kürtler isterse!
İSMET: Kürtler, zaten yurtlarını korumaktalar.
CURZON: Nerde? Nasıl?
İSMET: Antep'te. Maraş'ta. Nur Dağı'yla, Toroslar'da. Sizi
sopanın altına yatıran sadece Türkler mi sanıyorsunuz?
…
CURZON: Öyleyse maddeleştirebiliriz. Türkiye, kendi sınırlan
içindeki azınlıklara, daha önce Andlaşmalarla belirlenmiş olan bütün haklan
tanımaktadır.
İSMET: Elbette, Andlaşmaya imza koyan bütün devletler de,
kendi şuurları içindeki azınlıklara aynı haklan tanımaktadırlar.
…
CURZON: Yani, kendi ellerimizle kendi altımıza dinamit
yerleştirmemizi istiyorsun.
…
İSMET: Öyleyse işimiz zor. Musul Petrollerini kurtarmak için
zor kullanmak zorunda bırakılırsak, ne yaparız?
DOKTOR: Zor kullanırız? Ne yapacağız?
…
İSMET: Biz nasılsa petrolü işletecek yeterli teknolojiye
sahip değiliz. Bu nedenle de, işletene yüzde elli pay vermekte kararlıyız.
…
CURZON: Kaç kez sözü geçti. Bilmelisiniz! Majestelerinin
Ortadoğu'daki en güçlü desteği Nakşibendi şeyh ve seyitleridir.
…
CURZON: (…) Para, bir bende... (Child'i gösterir) Bir de
onda var. Ve biz bu sabahtan beri, her konuda kesin ortağız. Şimdi burada hak,
hukuk, bağımsızlık, özürlük ve egemenlik safsatalarıyla reddettiğin ne varsa,
hepsini cebime koyacağım. Para için geldiğinde önce onlar çıkacak, sonra
para...
…
CURZON: Açlık, ilkin idealleri yer baylar, öyle bir
gelirsiniz ki...
…
Mitos Boyut Yayınları, 2010, İstanbul
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder