Helmuth
Von Moltke – Moltke’nin Türkiye Mektupları
Moltke 26 Ekim 1800 tarihinde Meklenburg'un
Parchim kasabasında doğdu.
1835-1839 yıllarında Türk ordusunda askeri
öğretmen ve tahkimat uzmanı olarak çalıştı. 1840'ta Almanya'ya döndü.
1857'de Danimarka ile Prusya arasındaki
savaşta genelkurmay başkanıydı. 1888 yılında genelkurmay başkanlığından
ayrıldı, fakat ölümüne kadar Almanya Milli Savunma Kurulu başkanlığını muhafaza
etti. 1891 senesi 24 Nisanında öldü.
1835 Ekiminde Doğu seyahatine çıktı…
30 Kasım 1835'te Yüzbaşı Moltke, Bükreş,
Rusçuk ve Edirne üzerinden yaptığı çok çetin bir yolculuktan sonra İstanbul'a
vardı.
Türk hükümeti hemen Prusya'dan Moltke'yi,
askeri öğretmen olarak istedi ve böylece Moltke kısa zaman için ayrılmış olduğu
vatanını ancak dört sene sonra, 1839 yılı sonunda görebildi.
Bu sürenin ilk iki yıl dört ayını
1stanbut'da, nizamiye askerini yetiştirmek ve harita almakla geçirdi.
1838'de Anadolu'yu boydan boya geçerek
Toros ordusuna katılma emrini aldı.
…bir sene üç ay kadar zaman Fırat ve Dicle
havzasından hemen hemen hiç ayrılmadı.
1837'de annesi öldükten sonra Moltke'nin,
mektuplarını babasına gönderdiği anlaşılmaktadır.
…
İstanbul, 20 Ocak 1938
Mehmet Hüsrev Paşa padişahtan sonra
imparatorlukta en kudret sahibi insandır.
Hüsrev Paşa otuz beş yıl en yüksek devlet
memuriyetlerini elinde tutmanın yolunu bulmuştur ki bu da onun becerikliliğine
şan verir.
Hüsrev Paşa padişaha Avrupa usulünce talim
görmüş askeri bir birliği takdim eden ilk kumandandır.
…eski güzel Türk kıyafetini Avrupa biçimi
üniformanın zevksiz ve rahatsız taklidiyle ilk değiştiren de o olmuştur (s. 33).
SAMSUN'A
SEYAHAT - KARADENİZ KIYILARI VAPUR YOLCULUGU
Asya'da
Tokat, 8 Mart 1838
Samsun'un görünüşü pek hoş; eski bir
Ceneviz kalesi, birçok güzel yapılı Türk konağı, birkaç taş cami ve han ta
uzaktan göze çarpıyor. Bütün kasaba bir zeytin ormanıyla çevrili, bu
zeytinlikler dağı kaplıyor ve aralarından sevimli köşkler ve bahçe evleri
bakıyor. Tepenin doruğunda bir Rum köyü var (s. 142).
---
Moltke, Helmuth Von. (1969), Moltke’nin Türkiye Mektupları, çev:
Hayrullah Örs, Remzi Kitabevi, İstanbul
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder