Rize’de
Bakırcılık Bakır Mutfak Eşyalarının Yapılma Aşamaları
Şaban
Dal (s. 97-103)
Bakır
Güğüm: Bakırcılık sanatının işçiliği
en zor işlerinden biri güğüm yapımıdır (s. 97-98).
Kazan: Kazanın tabanının gövdeye monte edilmesi işi, bilhassa
büyük kazanlarda çok yorucudur.
Kazanın güğümden farkı satıldıktan sonra
kalaycı ustası tarafından içinin kalayla kaplanması hususudur (s. 98).
Bakraç: Bakraç yapımı güğüm gibi çok işçilik gerektiren ve
dolayısıyla fazla zaman aldığından ustanın yevmiyesini çıkaramadığı bir mutfak
eşyasıdır.
Kazan tipi bakracın kapağındaki özellik
kapağın aynı zamanda sahan-tas gibi kullanılmasıdır (s. 98-100).
Bakır
Çaydanlık: Bakır çaydanlığın bakırcılık
sanatında en zor işçilikli eşya olduğunu söylersek mübalağa etmiş olmayız.
Çünkü dört parçanın uyumu söz konusudur. Tabanı gövdesine, kapağı emzik denilen
çayı dökmeye yarar ibriğine yakışır ve yaraşır olmalıdır (s. 101).
Bakırcılığın
Sırdaşı; Kalaycılık
Bakır kap kacak yapım aşamasından geçtikten
sonra kullanılmak için iç yüzeyinin kalay ile kaplanması lazımdır. Sadece güğüm
ve çaydanlığın iç yüzeylerinin kalaylanması gerekmez çünkü sadece su ile
irtibatlı oldukları için okside olmaları mümkün değildir. Oksitlenme tuz ve
şekerden olur.
Kalaycı ustası önce kalaylayacağı kabı
güzelce temizler. Körükle mangal kömürünü tutuşturup nişadır ile akıcılığını
sağladığı kalay metalini bakırın kalaylanacak yüzeyine tatbik eder. Kalaycı
elindeki pamuğu ile sıkıca bastırıp kalay eriyiğini kabın bütün yüzeyine yayar,
gereken tav derecesini temin ederek yüzeyi tertemiz yaparak işini tamamlar (s.
103).
---
Rize Defteri 3
Editör: İsmail Kara
Dergâh Yayınları
İstanbul, 2016
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder