Melda
Medine Güleç - Etnik, Dinî, Ekonomik ve Kültürel Özellikleriyle Giresun
Yöresinin Sosyal Yapısı
Merkezi Trabzon olmak üzere Doğu Karadeniz
Bölümü'nde Hıristiyanlık ve İslamiyet gibi çeşitli inançlar, değişik etnik
gruplarca yaşatılmış ve yaşanmıştır (Uzun, 2009).
1071 Malazgirt Savaşı'nın kazanılmasıyla
birlikte Oğuz-Türkmen boyları Anadolu'ya girmeye başlamıştır.
(Bunun)
bir sonucu olarak kırsal kesimlerde yaşayan Grekler topraklarını Türkmenlere
terk ederek şehir merkezlerine doğru taşınmışlardır (Tellioğlu, 2005).
Mehmet Âşık'ın XVI. yüzyıl sonlarında kaleme
aldığı Menâzirul-Evâlim adlı eserde, Trabzon yöresinde yaşayan Türk halkının
önemli bir kısmının Çepniler'den meydana geldiği, yörenin batı ve güney
taraflarındaki dağların da Çepni dağları adını taşıdığı şeklinde kayıtlar bulunmaktadır.
Osmanlı Devleti'nin dağılma süreciyle
birlikte bölgede Rumlar Pontusçuluk adına örgütlenmişlerdi.
Bölgenin etnik yapısı Türklerin buraları
yurt edinmesi ve Rumların mübadele ile bölgeden ayrılması ile şekillenmiştir.
Ancak bazı Kafkasyalı topluluklar da küçük gruplar halinde bölgeye göç ederek,
günümüze dek varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bugün Türk yurdu olan Giresun'da
başta Keşap ve Bulancak ilçelerinde olmak üzere Gürcü kökenli vatandaşlarımız
da yaşamaktadır (s. 185).
…yörede dinî örgütlenme resmî kaynaklıdır.
Dini resmi kanallar aracılığıyla öğrenme ve aktarma gayri resmî dinî kanallar
aracılığıyla öğrenmeye göre çok daha baskındır (s. 186).
Çepniler, Anadolu'nun Türkleşmesinde etkin
rol oynamışlardır. Tarihî süreç içerisinde bir kısmı Sünniliği bir kısmı da
Aleviliği seçmiştir.
Faal nüfusun %80'i tarımla (fındık tarımı)
uğraşır (s. 187).
Fındık üretim miktarındaki dalgalanmada
hava şartlarının mevsim normallerinde seyir etmemesi etkilidir. Örneğin kış
mevsiminin soğuk olmayıp ılıman geçmesi, nisan ve mayıs aylarında yani fındık
doğum mevsiminde havaların soğuk olması, haziran ve temmuz aylarında yani hasat
mevsiminden önce hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde geçmesi
gibi mevsimsel değişiklikler fındık rekoltesini etkilemektedir.
Karasal iklime sahip Şebinkarahisar, Alucra
ve Çamoluk ilçelerinde başta hayvancılık olmak üzere hububat, kuru fasulye, nohut,
patates, ceviz ve yem bitkileri tarımı yapılmaktadır (s. 189).
Ayrıca çalışma sahasının ve iş
olanaklarının az olması sebebiyle Giresun göç veren bir ildir (s. 190).
Giyim-kuşam, yeme-içme ve yerleşim biçimi
kültürel yapının sacayağı diyebileceğimiz üç belirgin semboldür. Giresun'da
dasdar adlı dokuma türü ve dasdardan yapılan keşan (bir çeşit peştamal) halen
yaygın bir şekilde kullanılan ve gündelik hayatta da yalnızca kırsal alanda
değil kentsel alanlarda da görülen bir kadın giyim biçimidir. Günümüzde rastlanmayan (ya da çok az rastlanan) erkek giyim
biçimi ise aba-zıbka şeklindedir.
…yeme-içme kültürü bakımından bölgede
vejeteryan türü beslenme biçimi yaygındır. Mısır, karalâhana ve fasulye
tüketiminin yanı sıra gücükdene, yemlik, merulcan (dikenucu), sakarca, ışıldak,
kuzu kulak, evelik, ısırgan, kuş pancarı, ebe küme, çeftik, çileklik, galdirik,
kabalak, nane (anuk), pezik, hoşuran yörede bulunan ve tüketilen otlar
arasındadır (s. 191).
---
KSBD, Karadeniz Özel Sayısı Bahar 2014, y.
6, s. 183-194
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder