Lozan Sonrası Türk Adli Sistemine Yabancı Hukuk Müşavirlerinin Etkileri

Pakize Yönter Sağun - Lozan Sonrası Türk Adli Sistemine Yabancı Hukuk Müşavirlerinin Etkileri

Yeni Türkiye Devleti 5 yıl daha adli kapitülasyonlarının etkilerini hissedecek, Avrupalı hukukçuların gözetiminde kalacaktı. Bu Avrupalı hukukçulardan; İsviçreli Profesör Sauser-Hall, İsveçli Sterçel ve Hollandalı Burgezius gibi hukukçu yabancı gözlemciler, yeni Türkiye Cumhuriyeti’ni, adli bakımdan gözlemlediler ve denetlediler.

Kapitülasyonlar hakkında Müttefik devletlerin tezi: Türk kanunları eskidir, yeni ihtiyaçları karşılamamaktadır. Kaldı ki Osmanlı Medeni Kanunu dini esaslara dayanmaktadır; Kanunları uygulayan hâkimler tam bir olgunluğa sahip değildirler; Adli teşkilat noksandır. Bu nedenle kapitülasyonlar öyle bir kalemde kaldırılıp yeri boş bırakılamaz. Gereken ıslahat yapılıncaya kadar bir “intikal devresine” ihtiyaç vardır.

Bu müşavirler Türk hukuk devrimini yakından takip etme imkânı bulmuşlar ve buna dair oluşturulan bazı çalıştaylara da katılmışlardır.

Sauser-Hall, yeni Medeni hukukunun hazırlanıp kabul edilmesinin Türkiye’nin enerjik Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştiğini özellikle vurgulamaktaydı.

…anılarında özellikle Adalet Bakanı Mahmut Esat Bey’den övgü dolu sözlerle bahsetmektedir. / (s. 997-1022)

…

…

90. Yılında Lozan ve Türkiye Cumhuriyeti Sempozyumu Bildirileri, 2 Cilt, Yayına Hazırlayanlar: Duygu Türker - Murat Saygın - Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara-2015