Modern Bahçecilik Üzerine Gözlemler - Notlar

Thomas Whately, Michael Symes - Modern Bahçecilik Üzerine Gözlemler - Notlar

Observations on Modern Gardening, The Boydell Press, Suffolk, 2016

 

Kitap Thomas Whately'nin 1770 tarihli etkili eseri Modern Bahçecilik Üzerine Gözlemler adlı kitabının kapsamlı bir akademik analizini içeriyor.

 

Giriş

Thomas Whately (1726/28-1772) bir politikacı olarak hatırlanır, ancak bahçe tarihçileri onu öncelikle Modern Bahçecilik Üzerine Gözlemler adlı eseriyle tanır.

1764-5 yıllarında George Grenville'in yönetiminde Hazine Bakanı olarak görev yapmış ve George III'ün hükümetine katılmıştır.

 

Whately'nin ideal bahçeleri: esas olarak Fransa ile ilişkilendirilen geometrinin kısıtlamaları olmadan doğayı yaratma ve takip etme özgürlüğü…

 

Kitap 1770'te yayımlanmış ve anında başarı kazanmıştır (aynı yıl ikinci, ertesi yıl üçüncü baskısı çıkmıştır). 1771'de Fransızca ve Almanca'ya çevrilerek Avrupa'da yaygınlaşmıştır. Whately'nin adı hiçbir baskıda yazar olarak yer almamıştır. Whately resim kullanmaktan kaçınmış olsa da, 1801'deki altıncı baskı resimli olarak yayımlanmıştır.

 

Tasarımcının görevi, doğanın manzaraları ve malzemeleri arasından seçim yapmak ve bunları en iyi şekilde birleştirmektir. Whately, doğanın malzemelerini dörde ayırır: toprak, ahşap, su ve kayalar; sanattan ise binalar eklenir.

 

Doğa manzaralarının hayal gücümüzü ve duyarlılığımızı etkileme gücü vardır.

 

Modern Bahçecilik Üzerine Gözlemler / Thomas Whately

Whately, bahçecilik sanatının İngiltere'de mükemmelliğe ulaştığını, bir "hayal gücü ürünü" ve "zevk konusu" olduğunu belirtir.

 

Doğa, manzaraların kompozisyonunda dört malzeme kullanır: zemin, odun, su ve kayalar; sanat ise "binalar" ekler.

Zemin üç şekle sahiptir: dışbükey (şişmek), içbükey (oyuk) veya düz (seviye).

Dışbükey ve içbükey biçimler, düzlemden daha kabul edilebilirdir. Mükemmel derecede düzenli biçimlerden (örneğin yarım daire) kaçınılmalıdır.

 

Parçaların bütünle uyumu esastır. Genel eğilime uymayan herhangi bir parça gereksiz bir fazlalıktır.

 

Tüm kuralların ötesine geçen olağanüstü büyük etkiler ve tekillikler, en azından şaşkınlığa neden olur ve şaşkınlık da hayretle ilişkilidir.

 

Su, bir manzaradaki en ilginç nesnedir ve her türlü karaktere bürünebilir (melankoli, dinginlik, neşe, dehşet).

 

Akan suyun karakteristiği ilerlemek (uzunluğa uzanır); durgun suyunki devreseldir (uzaya yayılır).

 

Köprüler nehirler için karakteristiktir, ancak göllerle uyuşmaz.

 

Doğanın büyük savurganlıklarını taklit etme hırsı boşunadır. Büyük bir şelaleden ziyade, art arda gelen birkaç küçük şelale daha iyidir.

 

Yapı, bir karakter olarak ifade edici olabilir; örneğin bir tapınak asalet, bir kulübe ise kırsal sadelik hissi verir.

 

Harabeler duygulara ve hayal gücüne hitap ederler, ibadet, yalnızlık ve ıssızlık fikirlerini akla getirirler.

 

Bahçecilik, doğa manzaralarını keyifli kılmaya katkıda bulunan her şeyin konuları arasındadır.

…