İkibinli Yılların Başında Samsun Balıkçılığının Durumu

Aysun Gümüş ve Mustafa Zengin - İkibinli Yılların Başında Samsun Balıkçılığının Durumu, Çöken Demersal Balık Stoklarına Karşılık Alternatif Arayışlar

Samsun kıta sahanlığı 1950'li yıllardan sonra ülkemizin en önemli balıkçılık alanlarının başında yer almaya başlamıştır.

…bölgedeki trol teknelerinin sayısı 38 iken, 2000'li yıllarda 130'lara yükselmiştir.

1990'lı yılların sonuna gelindiğinde, demersal (dip) balık stoklan açısından artık av kapasitesini taşıyamayacak düzeye ulaşmış ve 2000'li yılların sonunda çökme seviyesine gelmiştir.

…çaça balığı, azalan demersal balık (başlıca mezgit, barbunya, kalkan) stoklarına ikame olarak, giderek önem kazanmış ve avcılığı hızlı bir şekilde yaygınlaşmaya başlamıştır.

Bugün yıllık av miktarı 50-60 bin tonlara ulaşan çaça; geç sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde (15 Mayıs'a kadar) yoğun olarak bölge balıkçıları ve diğer bölgelerden (Batı Karadeniz, İstanbul Bölgesi, Güney Marmara ve İzmir Körfezi) gelen balıkçılar ile yaklaşık 100-120 adet tekne sahibine istihdam yaratmaktadır.

Samsun il genelinde toplam 2343 ailenin istihdamı doğrudan balık avcılığından sağlanmaktadır (s. 316-317).

Trol balıkçılığının dışında Samsun bölgesi küçük kıyı balıkçıları için en önemli gelir kaynağını deniz salyangozu avcılığı oluşturmaktadır.

Karadeniz'in Türkiye kıyıları için az avlanan stoklar grubu içerisinde yer alan ve kısa ömürlü bir balık türü olan çaça populasyonun, yüksek katılım özelliklerinden dolayı çok kısa sürede kendisini yenileyebildiği ve uygun bir balıkçılık yönetim modeli ile sürekli bir şekilde ürün verebileceği bildirilmektedir.

…çaça populasyonu için en uygun av derinliği 40 m olarak tespit edilmiştir.

Çaça balıkları ekosistemin en alt ve en üst bileşenlerini oluşturan plankton ve predatör toplulukları arasındaki besin transferini sağlamada birinci derecede öneme sahiptir.

2004-2008 yılları arasında çaçanın dünyadaki toplam üretimi ortalama 642355 tondur. 2009 Türkiye, Orta Karadeniz/Samsun Bölgesi üretiminin 50000 tonlara ulaştığı dikkate alınırsa, bölgedeki bu sınırlı alanda, dünya üretiminin yaklaşık %8'inin elde edildiği anlaşılmaktadır. Bu da balıkçılık gelirleri açısından önemli bir paydır ve rasyonel politikalar ile yönetilmeye ihtiyacı vardır (s. 331).

---

Gümüş, Aysun ve Zengin, Mustafa. (2011), “İkibinli Yılların Başında Samsun Balıkçılığının Durumu, Çöken Demersal Balık Stoklarına Karşılık Alternatif Arayışlar,” Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, s. 315-333, Samsun 2012