Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası

Kiraz Erciyas Yavuz - Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası

Deltada bugüne kadar 341 kuş türü saptanmıştır. Kızılırmak Deltası'nda görülen tür sayısı ülkemiz kuş türlerinin yaklaşık % 75'i olup ülkemizdeki en çok kuş türü tespit edilmiş alanıdır. Küresel ölçekte nesli tehlike altında olan türlerden yaklaşık 10'u yine deltada bulunmaktadır.

Deltada yaklaşık 400 bitki türü tespit edilmiştir.

Sivas ili, İmranlı ilçesinin doğusunda yer alan Kızıldağ'dan (3.025 m) doğan Kızılırmak Nehri, Sivas, Kayseri, Nevşehir, Kırşehir, Kırıkkale, Çankırı ve Samsun il sınırları içinde yaklaşık 1.210 km yol kat ederek Bafra Burnu'ndan Karadeniz'e ulaşmakta ve taşıdığı alüvyonlarla Kızılırmak Deltası'nı oluşturmaktadır. Kızılırmak Deltası, 56.000 hektarlık bir alana sahip olup, bu alanın 12.000 hektarı sulakalan rejimindedir (s. 839).

Jeolojik bakımdan Kızılırmak Deltası yaklaşık 2000 yaşında genç bir alandır.

Genellikle ılıman bir iklime sahip olan Samsun'da iç kesimler ve sahil şeridinde iklim iki ayrı özellik göstermektedir.

Alanda bulunan bitki türleri arasında nesilleri tehlike altında olan 9 öncelikli tür bulunmaktadır.

Deltada, buğday, mısır, pirinç, ayçiçeği, şeker pancarı, tütün ve kışlık sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Deltada yaklaşık 3000'i manda ve 8000'i sığır olmak üzere 23000 civarında hayvan otlamaktadır.

Her yıl toplam saz alanının yaklaşık % 25'i kesilmektedir. Kesilen sazın büyük bir bölümü ihraç edilmektedir.

Göllerde, sazan, sudak, haskefal, mersin morinosu, alabalık, ve inici balığı avlanan balık türleridir.

Altınkaya ve ardından da Derbent barajları alüvyon taşımınım engellemekte ve delta oluşumu gerilemektedir. Kızılırmak Nehri'nin alüvyon taşıyarak kendini genişletememesi ve yenileyememesi sebebiyle gözlenen kıyı erozyonu önemli diğer bir tehdittir.

Delta için başka bir tehdit de, yazlık inşaat şeklinde yapılan yoğun ve plansız yapılaşmadır.

---

Yavuz, Kiraz Erciyas. (2011), “Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası,” Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 1, s. 839-842, Samsun 2012