Samsun İli Kent Merkezinde Yaşayan Romanlar

Yasemin Yüce Tar, Canani Kaygusuz, Kezban Çelik - Samsun İli Kent Merkezinde Yaşayan Romanlar

Roman kavramıyla tanımlanan grup, Orta Asya'dan/Hindistan'dan çıkarak iki koldan, dağınık biçimde bugünkü yerleşim mekanlarına yayılmışlardır. Her gittikleri yerde yaşam biçimlerini korumayı başarabilen Çingeneler/Romanlar, gittikleri bölgelerde farklı isimlerle anılmışlardır. Özkan (2000)'e göre, çingene ismi, Hint kast sisteminin en alt tabakasının müzisyen ve şarkıcıları olan "doma" veya "domba"lardan gelmektedir.

İran'da "kevlî", Ermenistan'da "Lom", İspanya'da "Kalo", İtalya ve Almanya'da ise "Sinto" olarak anılmakta, Türkiye'de ise, Batı Anadolu ve Trakya'da "Roman", Van- Ardahan civarında "Mutrib", Orta Anadolu'da "Elekçi", Erzurum-Sivas hattında "Poşa", başka bazı yerlerde, "Sepetçi", "Mandacı" "Kalaycı" gibi daha çok yaptıkları işlerle tanımlanmaktadır.

Romanlar, "yoksul", "eğitimsiz", "kamu işlerinden uzakta olan vatandaşlardır.

Romanların tipik özelliklerinden biri (…) birbirlerinden kopamamaları ve bir arada yaşamak eğiliminden hiç vazgeçmemeleridir (s. 762).

Samsun'da Yavuz Selim ve 200 Evler Mahallelerinde daha topluca ve daha kalabalık, ama şehrin değişik mahallelerinde daha dağınık (…) olmak üzere yaklaşık 16.000 Roman yurttaşın olduğu tahmin edilmektedir.

Büyük çoğunluğu, Selanik ve çevresinden (Kavala ve Drama) gelerek Samsun'a yerleşmiştir.

Samsun'daki Romanlar arasında Romanca konuşan kişi sayısı azdır ve özellikle yeni kuşaklar Türkçe dışında dil bilmemektedir.

Romanların evleri oldukça iç içedir. Çoğu iki üç katlı olan bu mahallede birkaç kuşak ve birçok kişi birlikte yaşamaktadır.

TOKİ 200 Evler Mahallesinde yaşayan Romanlar sayı olarak daha azdır.

İşsizliğin burada yaygın olması ve hiç kimsenin kendi işini kuramaması nedeniyle buradaki Romanlar kendilerinin daha fazla ayrımcılığa uğradığını düşünmektedirler (s. 763).

Samsun kent merkezinde her iki Roman mahallesinde yaşayan gençlerin eğitimde kalma süreleri oldukça kısadır.

…bu mahallelerde ne anne-babanın, ne yakın çevrenin ve ne de eğitime dahil olan çocukların eğitimden beklentileri bulunmamaktadır. Bunun en önemli nedenlerinden biri, mahalle sakinlerinin eğitimin bir getirisi olacağına dair inançlarının olmamasıdır (s. 766).

---

Yüce Tar, Yasemin ve Kaygusuz, Canani ve Çelik, Kezban. (2011), “Samsun İli Kent Merkezinde Yaşayan Romanlar,” Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2, s. 761-770, Samsun 2012