Irwin Altman, M. Powell
Lawton - Yaşlılar ve Çevre - Notlar
Elderly People and the Environment, Plenum Press, New York,
1984
Bölüm 1: Çevre-Davranış Araştırma Boyutları
Yer, Tasarım, Süreç
ve Politikaya Yönlendirmeler
Çevre ve davranış alanı, dört yönelim açısından
tanımlanmıştır:
Yere yönelim:
Belirli yerlere veya ortamlara odaklanmayı içerir: evler, mahalleler,
topluluklar, parklar vb.. Bu, çevre tasarımcıları ve uygulayıcılarının doğal
bir ilgisidir.
Tasarıma yönelim:
İnsanların kullandığı ortam ve nesnelerin yaratımına ve şekillendirilmesine
odaklanır. Bu yönelim, benzetme yoluyla akıl yürütmeyle ilerlemiştir.
Sosyal ve psikolojik
süreçlere yönelim: Davranışsal ve sosyal bilimler alanındaki
araştırmacıların temel ilgi alanlarından biridir ve çevreyle ilişkili süreçler
hakkında bilgi ve teori bütünü geliştirmeye çalışır.
Politika yönelimi:
Stratejiktir ve çevreyle ilgili geniş tabanlı ulusal veya bölgesel plan ve
stratejilerin geliştirilmesini ve değerlendirilmesini içerir.
Kitapta yaşlılarla ilgili / İncelenen süreçler, günlük yaşam
aktiviteleri, görev performansı, sosyal etkileşim, fiziksel başa çıkma, uyum ve
memnuniyet, refah ve mekan bağlılığı gibi konuları kapsar.
Bölüm 2: Yaşlı Amerika’ya Konut
ABD nüfusunun yaş yapısı
1900'de nüfusun yalnızca %4'ü 65 yaş üstüyken, bugün bu oran
%11'in biraz üzerindedir. En çarpıcı artış 85 yaş ve üzeri nüfus arasında
yaşanmıştır; bu grup son yirmi yılda iki katına çıkmıştır.
Yaşlı nüfusun artış eğiliminde olması şu anlama geliyor: düşük
gelirler ve birden fazla sağlık sorununun birikmesi…
65 yaş ve üzeri ev sahiplerinin ikametgah değiştirme
olasılığı, genç ev sahiplerine veya yaşlı kiracılara göre dört kat daha az
Yaşlıların gelirlerinin nispeten yüksek bir kısmı konut
giderlerine ayrılmaktadır.
Bölüm 3: Emeklilik Toplulukları
Yaşlıların çevresi iki düzeyde işler: emeklilik topluluğunun
kendisi (iç çevre) ve emeklilik topluluğunun içinde bulunduğu daha geniş
topluluk (dış çevre).
Bölüm 4: Yaşlılar için Alternatif Yaşam Biçimleri
Konut seçiminin iki temel belirleyicisi dikkate alınmalıdır:
olanak sağlama (gelir, coğrafya, konut arzı) ve tercih (bağımsızlık,
mahremiyet, güvenlik).
Ev Paylaşımı
Oteller ve Pansiyonlar: Bu ortamlar, kişinin özerklik,
kontrol ve öz saygı duygusunu koruma eğiliminde olan karşılıklı sosyal
alışverişlere olanak tanıyan bir şekilde resmi ve gayrı resmi destekler sağlar.
Soylulaştırma, artan emlak vergileri ve apartman dönüşümü
gibi makro düzeydeki olaylar, sabit gelirli yaşlılar için konut maliyetlerini
artırmakta ve yerinden edilmeye neden olmaktadır.
Bölüm 5: Kırsal Ortamlarda Yaşlanma
Kırsal yaşlılar genellikle yoksulluk, kötü sağlık ve
yetersiz konut koşulları açısından dezavantajlıdır.
Ev, bireyin dünyasının dayanak noktası, ayrılış noktası ve
dönüş odağıdır.
Mekanlar, kişisel tarihe dayanan otobiyografik bir
içselliğin odak noktaları olarak anlam kazanır.
Kırsal yerleşimin fiziksel ve sosyal değişiminin yavaş
temposu, fiziksel bir ortamın uyandırdığı anılar, özellikle güçlü duygular uyandırıyor.
Bölüm 6: Yaşlılar İçin Destekleyici Konut Ortamları
…
Bölüm 7: Günlük Yaşam Aktivitelerinde Fonksiyonel Yetenek ve İnsan
Faktörleri Araştırması
Yaşlı bireylerin toplum ortamlarında bağımsızlık ve
özerkliğinin genişletilmesi, yaşlanma araştırmacılarının temel endişelerinden
biri olmuştur.
…
Bölüm 8: Konut Etkileri ve Aktivite Davranışları Yaşlıların Çevresel
Deneyimleri
Konut ortamı tüm yaşlılar tarafından aynı şekilde
deneyimlenmez
Öznel deneyimler, nesnel çevrenin kalitesiyle genellikle
tutarsız görünür (yaşlılar beklenenden daha olumlu rapor verir).
Aynı bölgede yaşayan sakinler, aynı
çevreyi benzer şekilde işgal etmez, kullanmaz veya aynı potansiyel sonuçlara
sahip çevresel etkileşimleri başlatmaz.
…uzun süreli ikamet eden kişinin daha istikrarlı, sürekli ve
öngörülebilir deneyimler yaşaması muhtemeldir. Uzun süreli konaklama, olumlu
anıların hatırlanmasını kolaylaştırabilir ve bireyin kendi yeterlilik ve
kontrol duyguları gelişebilir.
Bölüm 9: Tamamlayıcı/Uyumlu Refah Modeli veya Toplum Yaşlıları için Ruh
Sağlığı
…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder