Peter Ennals, Deryck W. Holdsworth - Ev Yeri, Üç Asır Boyunca Kanada Konutunun Yapılışı - Notlar
Homeplace: The Making Of The Canadian Dwelling Over Three Centuries, University Of Toronto Press, Toronto, 1998
Temel gıda ihracatına odaklanan Kanada'nın yerleşim tarihi, görkemli tarzda erken dönem toprak sahibi elit konutların veya evlerin çok azını üretmiştir. Bununla birlikte, göçmenlerin Batı Avrupa'daki atalarının evlerinden gelen kalıpları yeniden üreten, küçük, sahibi tarafından inşa edilmiş "halk" konutlarının sayısı çoktu.
On yedinci yüzyılın başından yirminci yüzyılın başına kadar olan ev yapım kalıpları inceleniyor.
Analiz, gelişmekte olan bir Kanada mekânının, ekonomisinin ve toplumunun tarihsel coğrafi bağlamının dikkatli bir şekilde ele alınması bağlamında ele alınıyor.
Bu çalışmanın, Kanada'nın konut tarihini değerlendirmenin farklı ve üretken bir yolunu ortaya koyduğunu ve eserin, bu ülkenin yerleşim deneyimini ve coğrafyasını besleyen sosyal ve ekonomik güçlerin tam ortasına yerleştirildiğini görüyoruz.
Birinci Bölüm
Kanada Barınma Çalışmaları İçin Çerçeveler
Bu kitapta, üç yüzyıldan fazla bir süredir günümüz Kanada'sını dönüştüren çok çeşitli kentsel ve kırsal halklar tarafından ve onlar için inşa edilen konutlara bir bakış açısı sunuyoruz.
Barınak, tanımı gereği, bir sığınak anlamına gelir
"yuva" olarak ele alındığında ev, yalnızca bir sığınaktan daha fazlası olarak işlev görür. Dinlenmek, beslenmek, üremek ve sosyalleşmek için bir yerdir.
Ticaret Kapitalizmi Döneminde Kanada Konutları
Kibar Ev
"Yüksek stil" veya bizim "kibar" evler olarak adlandırmayı seçtiğimiz konutlar, sahibinin ekonomik başarısını ve sosyal konumunu görünür kılma ihtiyacını ima eden maddi bir dünyasallık ve karmaşık bir tasarım yayar.
(Bu konutlar) serveti sergilemenin, zevki ve güncel uluslararası moda bilgisini göstermenin bir aracı haline gelir.
Kanadalılar, ancak on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, İngiltere'deki "kır evi" ve zarif şehir evi veya Amerika Birleşik Devletleri'ndeki zenginlerin büyük evleriyle karşılaştırılabilir ölçek ve stilde önemli sayıda ev üretmeye başladılar.
Maddi kültür araştırmacıları, geçmiş hakkında yargılarda bulunurken günümüzde kalanlara bakmanın riskli olduğunu sürekli kendilerine hatırlatmalıdır.
Atlantik Kanada kolonilerinde tarımsal ivme, diğer fırsatlarla belirgin bir şekilde çelişiyordu. Tarım için ayrılan arazinin tavizsiz marjinalliği, çok az insanın toprak işleyerek önemli bir refah elde etmesini sağlıyordu.
Bölgedeki ilk ticari faaliyetler, özellikle Newfoundland açıklarında ve St. Lawrence Körfezi'nde yürütülen balıkçılık faaliyetlerine odaklanmıştı.
Ontario'nun ilk yüzyıllık yerleşimi, büyük ölçüde canlı bir tarımsal kalkınmanın gücüne dayanıyordu.
Ontario Gölü kıyısında ve ötesinde vahşi doğanın hüküm sürdüğü bu bölgelerde, mülkler büyüyen bir ticari ekonomi karşısında geriledi ve mülk sahipleri kendi çıkarlarını ticari bankacılık, toptan satış ve gelen göçmen akınına hazırlık olarak belirlediler.
Halk Evi
Kültür tarihinin bir aksiyomu, insanların kendi istekleriyle göç ettiklerinde, yeni yerlerindeki fiziksel koşulları ne kadar değişirse değişsin, yaşam tarzlarını oluşturan karmaşık özellikler ağından kurtulamayacakları ve kurtulmadıklarıdır.
"hol ve oturma odası" olarak adlandırılan bir ev
Ana veya "ön" kapıdan, şöminenin merkezinde yer alan çok işlevli bir yaşam alanı olan hol veya "dış" odaya girilirdi. Buradan ikinci veya "iç" bir odaya, yani her zaman belirsiz bir kullanım alanına, oturma odasına geçilirdi. Oturma odası genellikle evin efendisi için bir uyku odası olarak kullanılırdı.
Orta Çağ'da salonun çatıya açık olduğu da genel kabul görmüştür. Ancak, 17. yüzyıla gelindiğinde, sakinlerin salonun üzerine ikinci bir kat ekleyerek, / yeni bir çatı katı alanı eklemeleri yaygınlaştı.
Konutlar yalnızca demografik gerekliliklere yanıt olarak, yeni topraklara yerleşildiğinde ya da bir yangın veya başka bir felaketten sonra inşa edilirdi.
Kanada ikliminde taştan inşaat yapmak zorlu bir işti. Harcın karıştırılıp döşenmesi sıcak ve kuru koşullar gerektiriyordu
Bu nedenle, taştan inşaat sadece zengin olanlar veya yetenekli işçilere erişimi olan şehirlerde yaşayanlar için mümkün hale geldi.
Koloninin her yerinde, ahşap kırsal evler genellikle tek katlı, plan ölçüleri 6x7 metre civarında olan konutlardı.
…saçaklarında belirgin bir çıkıntı olmayan ve birinci kat pencerelerinin hemen üst çizgisinin üzerinde tamamlanan, geniş ve dik eğimli üçgen bir çatıdan oluşan belirgin bir profile sahipti. Güneşten ağarmış sade zona veya kalaslarla kaplı bu evler, belirgin bir Yeni Dünya gizemi geliştirmiş ve bu gizem, "Cape Cod kulübesi" olarak daha geniş bir kullanım ve popülerlik kazanmıştır.
Cape Cod evlerinin, çoğu on sekizinci yüzyılın son çeyreğine tarihlenen versiyonları, Halifax'tan Shelburne'e kadar Nova Scotia'nın kıyı şeridinde hâlâ görülebilir.
İrlanda'nın kuzey ve batısının karakteristik halk evleri, Büyük Britanya'nın Kelt kıyı ve yayla bölgelerinin çoğuyla ortak bir mirasa sahipti. Evler, tek katlı, tek bir yapısal hücre oluşturacak şekilde inşa edilmiş ve daha sonra iç bir bölmeyle ısıtılmış bir odaya ve yanlarda bir veya iki küçük, ısıtılmamış yatak odası veya depo odasına bölünmüştü.
İrlandalı ve İskoç köylülerin Kanada'ya göçü, on sekizinci yüzyılın son çeyreğinde ciddi bir şekilde başladı. Bu göçten etkilenen ilk bölge Atlantik Kanada'ydı.
Yerel Ev
On yedinci yüzyılda profesyonel mimarların ortaya çıkmasıyla birlikte, önde gelen aristokratlar arasında daha bilinçli bir mimari anlayış oluştu. Modaya düşkün kırsal ve kentli soylular, İtalya ve Antik Roma stillerini Batı Avrupa'nın kırsal ve taşra kasabalarına taşıdıkça, konutların doğasında ve biçiminde de bir devrim yaşanıyordu.
Kanada'da bu hareketin filizlendiği ilk bölge muhtemelen Maridmes'ti.
Sert Kanada kışlarında hava koşullarından korunmak, bu göçmenlerin çoğunu 1820'lere gelindiğinde ahşaba yönelmeye zorladı.
İşçi Konutları
Newfoundland kıyısındaki Trois Adaları'ndaki balıkçılık 1785 yılında dört yüzden fazla kişiyi istihdam ediyordu.
Kömür madenciliği Kanada'nın doğu kıyılarının uç noktalarıyla sınırlı değildi. Batı kıyısında, Hudson's Bay Şirketi, 1846'dan sonra Vancouver Adası'ndaki kömür damarlarında çalıştı. Kalifiye İskoç madenciler, Fort Rupert yakınlarındaki madenleri açmak üzere buraya getirildi.
Mevsimlik kereste işçileri için en eski barınak biçimi, erkeklerin camboose
'Kamboose' kelimesi, Hollandaca'nın İngilizceleştirilmiş halidir / kaban evi, yelkenli gemilerde veya Hollanda’daki mavnalarda mutfak güvertesini tanımlayan bir terim.
İkinci Bölüm
Endüstriyel Kapitalizm Döneminde Kanada Konutları
Öz Bilinçli Ev
Kanada, on dokuzuncu yüzyılın ikinci üçte birinde ve yirminci yüzyılın ilk yarısında giderek daha fazla Kuzey Amerika ülkesi haline geliyordu. Demiryolları ve ardından kara yolları, doğu ve batı kadar kuzey ve güney arasındaki etkileşimi de belirliyordu.
Zenginlik, şömine raflarındaki, merdivenlerdeki ve kapı çerçevelerindeki süslü ahşap süslemelerde, cam ve mermerlerin gösterişliliğinde ve günümüzün sade zevkine göre bir sanat galerisi deposunu andıran tablo karmaşasında açıkça görülüyordu.
...bu stil silsilesinin yenilikçi öncüleri çoğunlukla Amerikalıydı.
Kalıcı Halk Akımı
Menonit yerleşimciler
Ukrayna Doğu Avrupa'sından gelen insanların göçü, ilk gelenlerin 1891'de Alberta'daki Edna-Star'a yerleşmesiyle yavaş yavaş başladı
Batı Ukrayna'nın halk yapı gelenekleri büyük ölçüde kütük yapım tekniklerine dayanıyordu ve bu anlamda bu yeni gelenler, yerleşik gruplardan kütük yapım yöntemlerini benimsemek zorunda kalmadan kendi yöntemlerini hemen yeniden yürürlüğe koyabiliyorlardı.
Desen Kitapları ve Endüstriyel Bir Dil
Bungalov, yirminci yüzyıldaki ev mimarisinin büyük bir kısmını karakterize eden sinsice ilerleyen standartlaşmanın bir başka örneğiydi.
İkinci Dünya Savaşı sırasında Wartime Housing Limited adlı bir devlet şirketi, Kanada genelinde önce savaş işçileri, sonra da geri dönen askerler için otuz bin konut inşa etti.
Önce kazıklar üzerine, sonra da temeller üzerine inşa edilen bu sadeleştirilmiş evler, standartlaştırılmış seri evlerin örneğiydi.
Tüm pragmatik yalınlıklarına rağmen, Kanada konut stokunun çok daha büyük bir kısmını etkileyen daha sonraki bir standardizasyonun habercisi olarak da hizmet ettiler.
Sanayi İşçisinin Barınması
…göçmen çiftçilerin ve bağımsız yerleşimcilerin aksine, bireysel işçi, işgal ettiği konutun niteliğini ve biçimini belirlemede çok az veya hiç rol oynamadı.
Pasifik'in her iki yakasındaki altın hücumları Britanya Kolombiyası odununa olan talebi artırdığında, ürünü hasat etme teknolojisi hâlâ ilkel ve büyük ölçüde elle tutulabilen bir ölçekteydi.
Kampların tamamının önceden inşa edilmesi, sınır ve metropol yakınlaştıkça giderek azalan bir süreç olan gecekondu inşaatının halk geleneğine son verdi.
Çözüm
Üretim sistemi değişirken, tüketici de değişiyor
Modern mekân, görgü ve imaj kavramlarının tatmin edilmesi gerekiyordu ve yeni nesil zevk öncüleri bu arzulara hizmet ediyordu.
Mobil evi bir halk evi olarak adlandırmak pek mümkün olmasa da, halk evinin atalarımız için yaptığı birçok ihtiyacı bu nesil için karşılayan bir araç olarak görülmelidir. Ucuz, pratik ve tanıdık olan bu konut biçimi, sakinlerini toplumun genel standart konut biçimlerinin içerdiği karmaşıklık ve rekabetin çoğundan ayırır.
…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder