Paul Watzlawick - İyideki Kötü

Hiçbir bu hiçbir zaman söz konusu o olamaz…

Paul Watzlawick - İyideki Kötü

Ya da Hekate’vari Çözümler

Hekate, Antik çağın kader tanrıçası

Gözüne kestirdiği kişinin üstünde denediği insafsız stratejiyle onun güven duygusuna kapılıp kendi sonunu hazırlamasına neden olan Hekate.

Watzlawick ince bir alayla bu tanrıçanın kadrini bize gösteriyor.

Güven: insanın atadan kalma ezeli düşmanı

Bir zamanlar bir adam vardı, kendi halinde mutlu bir hayat sürmekteydi, ta ki (…) yaşamın kendi kuralları olup olmadığını sorana kadar.

“nasıl bu kadar çok bacağı, böylesine bir zarafet ve kusursuz bir uyumla hareket ettirebiliyorsun?” sorusuyla karşılaşan (…) Kırkayak saflıkla sorulmuş bu som üzerine düşünmeye başladı – o andan itibaren de yürüyemez oldu.

Böylece kalkıp bir matematikçiye gitti.

…

Bir şeyin iki katı, iki kat daha iyisidir

…nasıl olmuş da aynı şeyin daha çoğunun daha iyi olacağına inanabilmişti? Bunun üzerine çift doz aldı ve geçen perşembe, zehirlenme belirtileriyle apar topar hastaneye kaldırıldı.

İyideki kötü

Eğer bir şey kötüyse, bunun tersi iyi olmalıdır – bu düşünce “iki kat iyisi”ne duyulan güvenden daha mantıklı gibi değil mi?

Bir adın keşfedilmesi o “şey”in de keşfedilmesi demektir.

Heraklit bile, aşın tutumların, karşı çıkılan şeyin aşılmasını sağlamak bir yana, onu daha da güçlendirdiğine dikkat çekmişti. Ama Heraklit kimin umurunda? Göz kamaştırıcı bir fikrin peşine düşmek, çok daha asil ve kahramancadır; isterse insan kısa sürede ellerini kirletsin ve kader kapıyı çalsın… (s. 32-33)

Sınırsız özgürlük fikrinden yola çıkıyorum, sınırsız despotluk oluyor vardığım nokta.

Büyük anlam bırakılmıştı bir yana:

töre ve görevdi sonuç.

Akıllılık ve bilgi çıktı ortaya:

büyük yalanlardı sonuç.

Kan bağı olanlar arasına nifak girdi:

çocuk yapma ve aşktı sonuç.

Devletler karıştı ve düzenleri yıkıldı:

sadık hizmetçilerdi sonuç.

(Lao tse)

…kim bütün iyi şeyleri isterse, bütün kötü şeyleri de harekete geçirir.

Olmayan (yani yok sayılan) üçüncü yol

…Karabasanın elinden kurtulmanın tek yolu uyanmaktır.

Gelelim iyinin başlattığı “zincirleme tepkime”ye

Kazanmak ya da kaybetmek; bir üçüncü seçenek yine yoktur.

Sıfırlanmaz toplamlar oyunları

Vatan için ölmek güzeldir,

Matematiksel oyun kuramı anlamında sıfırlanmaz toplamlar oyunlarıyla kastedilen, alışveriş veya rekabet içinde olduğumuz kişinin kaybının kendi kazancımız olmadığı, iki tarafın da kaybedebileceği veya kazanabileceği anlayışıdır. Bir atom savaşı, herkesin kaybedeceği sıfırlanmaz toplamlar oyunlarına açık bir örnektir (s. 51).

Şu güzel dijital dünya

“hayvanla homo sapiens arasında aranan geçiş basamağı (…) insan…”

…tüm belaların kaynağında insanın akılsızlığı yatmaktadır.

Dünyayı bir bütün olarak kapsayan, nihai, insandan bağımsız (öyle ya, matematiksel) bilgiyle beslenen umudun büyülü adı dijitalleşme’dir.

Çiçero MÖ. 80 yılında şunları yazmış:

“Eğer korkunç olayları dakika başı görmek ve duymak zorunda kalırsak, içimizdeki en hassas yapıya sahip olanlar bile, acı veren izlenimlerin sürekliliğinden dolayı, sonunda her türlü insani duyarlılığı yitirecektir.”

“Senin ne düşündüğünü çok iyi biliyorum”

Öğretmenlerimden biri

Erkeğin bir elipse benzediğini söylemişti. Bilindiği gibi elipste iki odak noktası bulunur; birini logos olarak tanımladı,

Diğer odak noktasını ise eros olarak tanımladı, yani erkeğin diğer insan özneye bağı anlamında. Erkek herhangi bir anda bu odaklardan yalnızca birinde durabiliyordu.

Buna karşılık kadın bir daireye benziyordu, bilindiği gibi daire, iki odağı çakışan istisna bir elips olarak tanımlanabilirdi. Demek ki kadın sorunsuzca aynı anda hem logosta hem de erosta bulunabiliyordu (s. 66).

Oscar Wilde’in bir keresinde Amerikalılarla İngilizler için çok güzel söylediği gibi, onları ayıran, ortak dil. Diğer deyişle, dilin ortaklığı yüzünden taraflar yanılgıya kapılıp diğerinin “gerçeği olduğu gibi”, yani kendisinin gördüğü gibi görmesini bekliyorlar.

Tarihi yok sayan, onu tekrar etmeye mahkûmdur

Düzensizlik ve düzen

…tüm yaşam süreçlerini kapsar görünen bir eğilim olarak görünen, düzenden düzensizliğe geçiş ilkesi / entropi…

İki atom hidrojenle bir atom oksijen birleştiğinde bilindiği gibi H₂O dediğimiz bir töz ortaya çıkar ve bunun özellikleri H ve O elementlerinin özelliklerinden ibaret değildir. Diyeceğim, su başka bir şeydir, bireysel özelliklerin toplamından ibaret değildir ve oluşturanlarına geri dönüştürme çabalarının anlamı yoktur.

İnsancıllık, tanrısallık, canavarlık

…iyilik yapmak isteyen kişi, ufak ufak iyilikler yapmalı; genel iyilik, vatanperverlerin, politikacıların ve şarlatanların sığındığı bir şeydir…

Platon’a göre filozof gerçeği arayan değil, gerçeği bilendir.

Gerçeğin bireysel her yorumu bastırılmalıdır.

Büyük şeyler küçük şeyler de gizlidir.

Hüzünlü Pazar

Eğer yaşamın anlamı yoktuysa yaşamanın ne anlamı vardı…

O Bu Mu?

Mavi Çiçek

(Novalis ve en başta bahsi geçen eleman) o ne aradığını bilmeden arıyordu.

O bu mu?

Yok bu değil…

Bulabileceğin anlam ebedi anlam

Verebileceğin an ebedi as olamaz.

Tao te Ching

Gezersin tüm âlemi

Dönersin küçük dünyana

Ama hepsi bir hiçtir, bir hiç…

Ömer Hayyam

…o’ya doğru adı verememişti…

…önce şen bir umut, sonra…

Soru birden “bu mu o” biçimine dönüşmüş…

Hiçbir bu hiçbir zaman söz konusu o olamaz…

Bulamamanın tek nedeni aramak…

…

Vom Schlechten des Guten oder Hekates Lösungen

…

Türkçeleştiren: Turgay Kurultay

Ayrıntı Yayınları, 1996