Canik Beldesindeki Halk İnançları Üzerine Bir Araştırma

Yakup Coştu - Canik Beldesindeki Halk İnançları Üzerine Bir Araştırma

Din, insani deneyimin merkezinde yer alan bir fenomendir. Söz konusu bu deneyim, büyük oranda bireyin içinde yaşadığı toplumun sosyo-dini yapısına bağlı olarak tecrübe edilmektedir (s. 1315).

…din, toplumsal alanda, semboller, değerler, imgeler yoluyla tezahür etmekte; başka bir ifadeyle söz konusu bu unsurlar içerisinde sosyalleşmektedir.

…kişinin dini yönelim düzeyi ancak o kişinin dini tutum ve davranışlarından hareketle tespit edilebilir (s. 1316).

Epistemik açıdan dini temele dayalı olmayan unsurlar, dindarlık biçimi olarak değerlendirilebilir mi (s. 1317).

Popüler tarzı dini tutum maddeleri:

1. Nazar değen kişiye kurşun dökülerek nazarın yok edilebileceğine inanma

2. Kem gözlü insanların nazarının dokunduğuna inanma,

3. Muskaya inanma,

4. Cin çarpmasına inanma

5. Büyüye inanma,

6. Kur’an okunmuş suyun şifa olacağına inanma,

7. Türbelerde dilekte bulunarak, ondan medet umma (s. 1318).

Cin çarpmasına inanma dışındaki sorulara % 90 ve üzeri oranlarda “inanırım” cevabı verilmiş. Cin çarpmasına kadınların % 31,6’sı ve erkeklerin % 32,5’i inandıkları yönünde cevap vermişlerdir (s. 1319-1320).

Kadınların dinsel törenlerde bir araya geldikleri mekânlar genelde popüler dinin mekânları olduğu için, halk inançları onlar açısından işlevsel bir rol oynamaktadır.

…çocukluk, gençlik ve yetişkinlik dönemlerinde kişiler bu dönemlere has dindarlık özellikleri gösterebilmektedirler (s. 1321).

…halk inanç ve uygulamalarına yönelik tutumlar, son yetişkinlik döneminde olanlar arasında, diğer ergen, ilk ve orta yetişkinlik döneminde olanlara oranla daha yüksektir.

Toplumsallaşma süreçlerini henüz tamamlayamamış gençlerin, toplumda var olan inanç ve uygulamalara yönelik tutum düzeylerinin ileri yaştakilere oranla daha düşük olması beklenir. Ayrıca gençlerin, iletişim imkânlarından daha fazla yararlanması, modem gelişmelere açık olması, nitelikli eğitim almaları, onların toplumsallaşma deneyimlerinin diğerlerine oranla farklılaşmasına neden olabilmektedir (s. 1323).

Sonuç olarak, nazar değen kişiye kurşun dökülerek nazarın yok edilebileceğine inanma, kem gözlü insanların nazarının dokunduğuna inanma, muskaya inanma, cin çarpmasına inanma, büyüye inanma, Kur’an okunmuş suyun şifa olacağına inanma, türbelerde dilekte bulunarak ve ondan medet umma gibi bir takım halk inançlarının Canik beldesinde ikamet eden halk arasında yaygın olduğu ve bu inanç ve uygulamaların bireylerin gündelik hayatında önemli bir yer işgal ettiği tespit edilmiştir (s. 1324).

---

Coştu, Yakup. (2015), “Canik Beldesindeki Halk İnançları Üzerine Bir Araştırma,” Geçmişten Günümüze Samsun / Canik ve Değerleri, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 2, (s. 1315-1325), Samsun